Εκπαίδευση: Η αδυναμία καλλιέργειας του εγγραμματισμού

Της Καλλιόπης Αλτιντασιώτη

Σύμφωνα με το Διεθνές Πρόγραμμα Αξιολόγησης Μαθητών (PISA) και την έκθεση της Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Α.ΔΙ.Π.Π.Δ.Ε.), πάνω από το 20% των μαθητών θεωρούνται λειτουργικά αναλφάβητοι.

Αυτό σημαίνει πως οι μαθητές αντιμετωπίζουν προβλήματα ως προς την καλλιέργεια του εγγραμματισμού, δηλαδή την ικανότητα να αξιοποιούν τις γνώσεις που αφορούν την κατανόηση του γραπτού και προφορικού λόγου, εφαρμόζοντας τες για την ανάπτυξη της δημιουργικής και κριτικής σκέψης και την επίτευξη της επικοινωνίας σε θέματα που άπτονται της καθημερινής ζωής. 

Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί πως η σημασία του εγγραμματισμού αγγίζει και το κομμάτι των φυσικών επιστημών και δη την επιστήμη των μαθηματικών, καθώς η γλώσσα, ο ίδιος ο λόγος είναι αυτός που δημιουργεί και δίνει υπόσταση σε όλα αυτά που υπάρχουν γύρω μας αλλά και μέσα μας, δίνοντας στον ίδιο τον άνθρωπο την δυνατότητα να επικοινωνεί και να συλλογίζεται με σκοπό τη δράση και εφαρμογή των ιδεών του, ως πυρήνες δημιουργίας.

Ο τρόπος αντιμετώπισης του λειτουργικού αναλφαβητισμού (που προβληματίζει και άλλες ευρωπαϊκές χώρες) περιλαμβάνει τις ακόλουθες προτάσεις:

  1. εφαρμογή διαδικασιών που θα αξιολογούν τη «σχολική ετοιμότητα» των νηπίων που εμφανίζουν προβλήματα, πριν την εισαγωγή τους στην α’ δημοτικού.
  2. εγγραφή στην α’ δημοτικού, εφόσον ο μαθητής έχει συμπληρώσει το έκτο έτος της ηλικίας του.
  3. εισαγωγή γλωσσικών προγραμμάτων «Μαθαίνω τη Γλώσσα», «Μαθαίνω με τη Γλώσσα», «Σκέφτομαι με τη Γλώσσα».
  4. η επιλογή των εκπαιδευτικών οι οποίοι και θα διδάσκουν στην α’ δημοτικού, θα γίνεται με βάση τη διδακτική τους εμπειρία, απαραίτητη για την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου ζητήματος.

Ο όρος «λειτουργικός αναλφαβητισμός» συνιστά ένα εκπαιδευτικό πρόβλημα που χρήζει επίλυσης, καθώς η ίδια η γλώσσα αποτελεί το άλφα και το ωμέγα για την εύρυθμη λειτουργία μιας πολιτείας. Χωρίς αυτή, καθίσταται αδύνατη η επικοινωνία των ανθρώπων, η ερμηνεία του κόσμου που μας περιβάλλει αλλά και η ίδια η δημιουργία μέσω της υλοποίησης ιδεών, με αποτέλεσμα οι έννοιες της ελευθερίας, του δικαίου, της ισότητας και της αρμονίας να βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο.

Η γλώσσα που συστήνεται μέσα από σύμβολα, δηλαδή γράμματα, και δίνει μορφή στον λόγο του ανθρώπου, είναι ουσιαστικά το σημείο σύνδεσης ενός άυλου κόσμου όπου «κατοικούν» οι ιδέες με αυτόν του υλικού, μέσα στον οποίο οι ιδέες αυτές εισέρχονται και μέσω του λόγου αυτού, οι ιδέες γίνονται πράξη, θέτοντας την ενέργεια της ουσίας που δίνει λόγο ύπαρξης στα πάντα σε αέναη κίνηση δημιουργίας.

Για να μείνει όμως η σύνδεση των δύο αυτών κόσμων ενεργή, θα πρέπει ο άνθρωπος, ως έλλογο ον – δηλαδή ως ένα ον που βρίσκεται μέσα (ελ-) στον λόγο – να εισέλθει μέσα (εγ-) στη δύναμη των γραμμάτων της γλώσσας και ως εγγράμματος να αξιοποιήσει τη δύναμη αυτή για να «κατεβάσει» ιδέες σε ένα κόσμο όπου η ύλη είναι αποτέλεσμα της θέασης της αλήθειας του κόσμου μας.

Η έννοια της λέξης «ιδέας» είναι το ίδιο το φως, καθώς η ετυμολογική προέλευση της λέξης αυτής είναι το «ίδειν» του ρήματος «οράω», που σημαίνει «βλέπω». Το φως ως πηγή όρασης είναι και αυτό που ανάβει τη λάμπα του νου, όταν μια ιδέα εισχωρεί σε αυτόν. 

Ωστόσο, το σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα με τον τρόπο που λειτουργεί, εντείνει τον αναλφαβητισμό καθώς αυτό σβήνει το φως, ένα φως που διαπερνά τα γράμματα πηγαίνοντας από το άλφα ως το ωμέγα, στερώντας έτσι τη δημιουργικότητα από τα παιδιά με τα ίδια να «παπαγαλίζουν» μια γνώση άγνωστη και ακαταλαβίστικη για αυτά. 

Για αυτό τον λόγο, κύριο μέλημα μιας πολιτείας είναι να προβάλλει τη δημιουργικότητα αυτή μέσα από ένα σύστημα παιδείας, όπου η μάθηση θα αποτελεί ένα διασκεδαστικό παιχνίδι γνώσεων που θα εξάπτει τη φαντασία των μαθητών, θα ακονίζει το μυαλό τους και θα καλλιεργεί την κριτική σκέψη. 

Τον τρόπο με τον οποίο θα επιτευχθεί κάτι τέτοιο, μας τη δίνουν τα ίδια μας τα γράμματα, τα οποία όταν ενώνονται δημιουργούν έννοιες. Αυτές οι έννοιες γίνονται πύλες μέσα στις οποίες ο άνθρωπος εισέρχεται (εν-) και συνδέεται με τον δημιουργό νου (-νοιες), ο οποίος με τη σειρά του δίνει απλόχερα και γενναιόδωρα στον άνθρωπο τη δυνατότητα να γίνει ένα κριτικά σκεπτόμενο δημιουργικό ον. 

Ο εγγραμματισμός είναι η φύση του ανθρώπου, καθώς ο νους συνιστά ήδη κύριο μέρος της ύπαρξής του. Το μόνο που χρειάζεται είναι η παιδεία που θα λάβει από την πολιτεία, να τον αφήσει να καλλιεργήσει και να αναδείξει τη φύση του αυτή, έτσι ώστε ο άνθρωπος με τη σειρά του να αφήσει στην πολιτεία του το κάλλος των έργων του, πάνω και μέσα στα οποία αποτυπώνει τις ιδέες του ίδιου του φωτός για να φωτίσει και αυτό συνεπακόλουθα το μέλλον των επόμενων γενεών.

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΕ

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *